زایمان در آب جزیی از زایمان فیزیولوژیک است که در این مرحله زائو جهت کاهش و کنترل دردهای زایمانی در آب گرم قرار می گیرد که در این روش به علت خواص هیدروکینتیک ، هیدرواستاتیک و هیدروترمال آب ، قطعاً در ایجاد کاهش درد و پیشرفت زایمان مثمر ثمر بوده و شرایط مطلوب تری را ایجاد می کند .
از موفق ترین روش های زایمان طبیعی ، زایمان در آب است که به عنوان یک روش غیر تهاجمی و غیر دارویی و طبیعی همراه با کاهش چشمگیر درد زایمان مطرح است . اثر بی وزنی آب باعث ایجاد فشار یکسان بر تمام اعضای بدن و کاهش انرژی از دست رفته می شود
زایمان در آب جزیی از زایمان فیزیولوژیک است که در این مرحله زائو جهت کاهش و کنترل دردهای زایمانی در آب گرم قرار می گیرد که در این روش به علت خواص هیدروکینتیک ، هیدرواستاتیک و هیدروترمال آب ، قطعاً در ایجاد کاهش درد و پیشرفت زایمان مثمر ثمر بوده و شرایط مطلوب تری را ایجاد می کند .
از موفق ترین روش های زایمان طبیعی ، زایمان در آب است که به عنوان یک روش غیر تهاجمی و غیر دارویی و طبیعی همراه با کاهش چشمگیر درد زایمان مطرح است . اثر بی وزنی آب باعث ایجاد فشار یکسان بر تمام اعضای بدن و کاهش انرژی از دست رفته می شود .
در بررسی های انجام شده در کشورهای توسعه یافته ، در این روش بر خلاف سایر روش ها که به کمک بی حسی انجام می شود ، درد زایمان کاهش یافته و آپگارد نوزاد (ارزشیابی وضعیت سلامت عمومی نوزاد) نیز بهتر است . در این روش ، روند طبیعی زایمان حفظ شده ، طول مدت زایمان کاهش چشمگیری پیدا می کند و از سوی دیگر ، به آمادگی طولانی مدت مادر از نظر تکنیک ها و تمرینات تنفسی نیازی وجود ندارد و زایمان با آموزش کوتاه مدت ، امکانپذیر است . در این روش میزان استفاده از داروهای مسکن به مراتب کمتر خواهد بود . در حین انجام زایمان در آب ،عامل زایمان ، عملکردی به مراتب سهل تر از زایمان روی تخت داشته و از میزان مداخلات پزشکی حین زایمان کاسته خواهد شد . کاهش صدمات کانال زایمانی و نیاز کمتر به اپی زیوتومی (برش ناحیه پرینه مادر برای تسریع خروج جنین) از دیگر مزایای این روش است که به کاهش تروما (ضربه و آسیب) به نوزاد منجر می شود . حرکات آزادانه مادر در آب و شرکت فعالانه او در امر زایمان و ورود ملایم نوزاد ، از دیگر فواید این روش محسوب می شوند .
آثار آرامش دهنده آب باعث کاهش اضطراب و ترس مادر می شود که این خود باعث کاهش درد زایمان نیز می شود . کاهش درد ، منجر یه ذخیره انرژی مادر شده که در مرحله دوم زایمان (مرحله خروج جنین) بسیار کمک کننده خواهد بود . مشکلات تغذیه با شیر مادر پس از زایمان ، در این روش کمتر است .
اولین زایمان مدرن در آب ثبت شده ، در سال 1803 در فرانسه انجام شد و در اتحاد شوروی در سال 1960 زایمان در آب با مدرک تأیید شده نتیجه تحقیقات مختلف درباره زایمان در آب در کشورهای اروپایی ، اسکاندیناوی و آمریکا ، مثبت ارزیابی شده و در این کشورها به طور رسمی از سال 1991 تاکنون به کار گرفته شده است .
آیا برای زایمان فیزیولوژیک و زایمان در آب ممنوعیتی وجود دارد ؟
در موارد زیر بایستی محدودیت ایجاد کرد (به علت انجام ورزش های دوران بارداری)
1ـ سابقه بیماری قلبی
2ـ سابقه بیماری ریوی
3ـ داشتن لگن بسیار کوچک
4ـ حاملگی چند قلو
5ـ مشاهده خونریزی یا لکه بینی ماه های 4ـ9
6ـ فشار خون بالا
7ـ جفت سرراهی
8ـ پارگی زودرس کیسه آب
9ـ عفونت ها
مزایای زایمان در آب برای نوزاد
ورود ملایم و آسان تر نوزاد به محیط خارج از رحم
ایمن تر بودن در مقایسه با روش های دیگر
ایجاد یک محیط حد واسط و جلوگیری از برخورد نوزاد با استرس های ورود ناگهانی به محیط خارج از رحم
کاهش ضربه
کاهش نیاز به تحریک های تهاجمی جهت شروع تنفس
استفاده بهتر و سریع از شیر مادر
مزایای فیزیولوژیک زایمان در آب برای مادر
کاهش چشمگیر درد
افزایش انقباضات موثر
افزایش گردش خون و اکسیژن رسانی رحم
کاهش هورمون های استرس
کاهش تحریکات حسی
نیاز کمتر به اپی زیاتومی (برش پرینه)
کاهش مداخالات پزشکی (تا 85%)
کاهش سزارین (تا 85%)
کاهش نیاز به مسکن ها و ضد دردها
کاهش قابل توجه طول مدت زایمان
افزایش آستانه درد
ذخیره انرژی و جلوگیری از هدر رفتن انرژی مادر جهت مرحله دوم زایمان
کاهش خفیف فشار خون
کاهش فشار بر بزرگ سیاهرگ زیرین
مزایای روانشناختی زایمان در آب برای مادر
احساس سبک وزنی و توانایی تحرک بیشتر
تجربه شیرین و خاطره انگیز زایمان
افزایش اعتماد به نفس مادر
توانایی بالاتر در تمرکز و تسلط بر خود
افزایش سطح هوشیاری در حین زایمان
کاهش ترس و اضطراب و خشم
مشارکت فعال پدر و مادر در زایمان
افزایش حس پذیرش نوزاد و عشق ورزی شدید نسبت به نوزاد که در آینده در روحیه عاطفی نوزاد نقش به سزایی دارد
افزایش ارتباط مقابل مادر و نوزاد به علت تماس مستقیم پوستی و مراقبت کانگورویی
خطرات بالقوه زایمان در آب
1ـ آسپیراسیون آب توسط نوزاد :
اولین تنفس نوزاد با کنار رفتن آب از روی سطح صورت آغاز می گردد . با اولین تنفس جریان خون جنین به جریان خون نوزادی تبدیل می گردد و با بسته شدن شانت های درون قلب گردش خون ریوی ایجاد و در اثر فشار ایجاد شده در ریه ها آب از آلوئول ها و فضاهای ریوی خارج شده و بستری مناسب برای تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن در ریه ها ایجاد می شود . این فرآیند در عرض چند ثانیه اتفاق می افتد و در طی این مدت نوزاد اکسیژن مورد نیاز خود را از طریق بند ناف دریافت می کند . به علت آنکه تا زمان خروج نوزاد از آب و تماس با هوا هیچگونه تحریکی برای تنفس نوزاد وجود ندارد ، بنابراین آسپیراسیون نوزاد در زیر آب امری غیر متحمل می نماید و در واقع تهدیدی برای نوزاد محسوب نمی گردد .
2ـ عفونت :
بالا رفتن شانس عفونت یکی دیگر از علل مخالفت منتقدان این روش است . در مطالعه ای در کشور کانادا هیچ گونه شواهدی دال بر عفونت مادر و نوزاد در زنان مبتلا به (PROM) پیدا نشد . با این حال پس از هر بار زایمان در آب ، وان و یا استخر مخصوص بایستی به دقت تمیز و ضد عفونی گردد تا از انتقال باکتری از نوزاد به نوزاد یا مادر به مادر جلوگیری گردد . باکتری پسودومونا عامل پاتوژن شایعی در محیط های آبی است اما با این حال نوزادانی که به آن مبتلا شده اند بدون درمان بهبود یافتند .
3ـ کند شدن جریان لیبر :
به علت ماهیت شل کنندگی آب فرآیند لیبر غالباً با کم شدن انقباضات در آب و در نتیجه کندی آن همراه است . در پروتکل های وضع شده برای جلوگیری از کندی جریان زایمان،
پس از رسیدن به دیلاتاسیون 5سانتی متر زائو وارد آب می شوند که آرامش حاصل از آب منجر به افزایش تولید هورمون اکسی توسین و اندورفین گردیده در نهایت سرعت و آرامش در زایمان به حداکثر میرسد.
معایب و خطرات سزارین